وب 3.0 چیست و چرا اهمیت دارد؟ - وبلاگ وبکو

به گزارش وبلاگ وبکو، فناوری وب 3.0 نسل نو اینترنت است که نسبت به وب 2.0 تغییرات مهمی خواهد داشت. با توجه به اینکه این فناوری هنوز به فاز اجرا نرسیده و آنچه از آن می دانیم بر اساس پیش بینی ها و مباحث نظری است، بهتر است ابتدا به مقایسه آن با وب 2.0 بپردازیم. وب 2.0 همان تکنولوژی امروزی است که بیش از 3 میلیارد نفر روزانه 80 درصد از زمان بیداری خود را با استفاده از آن پر می کنیم.

این تکنولوژی بین سال های 1999 تا 2004 توسعه داده شد و جهانی وب را از وب سایت های طراحی شده برای اطلاعات که ما فقط می توانستیم تماشاچی آن ها باشیم و اجازه فراوری محتوا و بازخورددهی به آن ها را نداشتیم، به تجربه ای نو تبدیل کرد که در نتیجه آن پدیده هایی مانند اوبر، فیس بوک و اینستاگرام در اختیار ما قرار گرفتند.

وب 2.0 به صورت کلی روی سه لایه اصلی از نوآوری بنا شد؛ موبایل، شبکه های اجتماعی و خدمات ابری.

با عرضه آیفون در سال 2007، دسترسی به اینترنت موبایل به طرز چشمگیری خدمات کاربر محور وب و استفاده از آن را افزایش داد. در این زمان بود که ما از اینترنت dial-up و اتصال چند ساعته در محیط کار یا منزل به شرایط همواره متصل تغییر راستا دادیم و اکنون که بیش از یک دهه از آن موقع می گذرد، تقریبا هر کاربری در گوشی هوشمند خود به یک مرورگر وب، اپلیکیشن های متعدد و نوتیفیکشن های شخصی دسترسی دارد.

تا پیش از شبکه های اجتماعی Friendster و MySpace و پس از آن ها فیس بوک در سال 2004، اینترنت یک فضای تاریک و ناشناس بود. این شبکه های اجتماعی بودند که با رفتار مناسب و فراوری محتوا در قالب پیشنهادات و ارجاعات و امثال آن، کاربران را ترغیب به استفاده از وب کردند. از جمله این رفتارها و پیشنهادها می توان به متقاعد کردن ما به به اشتراک گذاری تصاویر با گروه های دوستان، اعتماد به مسافران ناشناس و میزبانی از آن ها در بستر AirBnB و هم راستا شدن با افراد ناشناس با استفاده از اوبر و در قالب تاکسی های اینترنتی اشاره نمود.

سرویس های ابری هم فراوری و تثبیت اپلیکیشن ها و صفحات اینترنتی را بهبود بخشیدند. سرویس دهندگان ابری نو با تجمیع تعداد انبوهی از سخت افزارهای PC در سرورهای متعدد در سراسر جهان، احتیاج بسیاری از شرکت ها را برای خرید و مراقبت از زیرساخت های شخصی گران قیمت رفع نموده اند و اکنون کمپانی ها می توانند با اجاره فضای ذخیره سازی، قدرت پردازشی و ابزارهای مدیریتی از این سرویس دهنده ها به توسعه کسب و کار خود سرعت ببخشند و میلیون ها کارآفرین می توانند از منابع مقرون به صرفه قیمتی که می تواند کار آن ها را رونق دهد بهره مند شوند.

در حالی که وب 2.0 همچنان کاربردی است، نشانه های اولیه تغییر بعدی در کاربردهای اینترنت را مشاهده می کنیم که با عنوان وب 3.0 شناخته می گردد. وب 3.0 در اصل با عنوان Semantic Webs و به وسیله سر تیم برنرز لی (بنیان گذار نسخه اولیه وب) ابداع شد اما نام فعلی Web 3.0 را مدیون بنیان گذار شبکه اتریوم است. این فناوری مفهومی عمیق تر است که هر آنچه تا به امروز وجود داشته را زیر سایه خودش قرار می دهد. وب 3.0 یک جهش به شبکه های باز، بدون اعتماد و بدون مجوز است.

• باز به این معنی که از نرم افزارهای منبع باز و به وسیله جامعه ای باز و قابل دسترس از توسعه دهندگان ساخته می گردد و پیش چشم تمام جهان مدیریت می گردد.
• بدون اعتماد یعنی شبکه خودش به شرکت نمایندگان اجازه می دهد به صورت خصوصی یا عمومی و بدون اعتماد به شخص ثالث با هم تعامل داشته باشند.
• بدون مجوز یعنی هم کاربر و هم سرویس دهنده می توانند بدون نظارت یک شخص یا نهاد در این فضا مشارکت داشته باشند.

خروجی نهایی چنین شبکه هایی امکان هماهنگی میان صف طولانی از کار، سرویس ها، داده ها و ارائه نمایندگان محتواست که پشت صحنه از بسیاری از چالش های بحرانی جهان مانند سلامت، تغذیه، مالی و زیست محیطی هستند.

در حالی که وب 2.0 بر بستر ظهور موبایل، شبکه های اجتماعی و خدمات ابری اجرا شد، وب 3.0 به صورت عمده روی سه لایه نو از نوآوری های فناورانه بنا می گردد: رایانش مرزی، شبکه های داده های غیرمتمرکز و هوش مصنوعی.

به تازگی در وب 2.0 از سخت افزار رایانه های شخصی با هدف به کارگیری در پایگاه های داده استفاده شده، اما انتقال به وب 3.0 پایگاه های داده را به مرز می راند و حتی آن ها را به جیب ما منتقل می نماید. دیتا سنترهای بزرگ قدرت خود را به وسیله منابع پردازشی قدرتمندی که در ابزارهایی مانند گوشی های هوشمند، رایانه ها، لوازم خانگی، سنسورها و خودروها وجود دارند تأمین نمایند. پیش بینی می گردد فراوری و مصرف داده به وسیله این ابزارها تا سال 2025 در مقایسه با سال 2010 معادل 160 برابر افزایش خواهد یافت.

شبکه های داده غیرمتمرکز در حال فراهم کردم امکان فروش یا معامله داده برای فراوری نمایندگان داده ها هستند بدون این که مالکیت داده خود را از دست بدهند، خریم خصوصی آن ها نقض گردد یا به شخص ثالثی وابستگی پیدا نمایند. این داده ها می توانند طیف وسیعی از اطلاعات عمومی و خصوصی، مانند داده های فردی از سلامت شخص، داده های محصولات یک کشاورز یا داده های مربوط به عملکرد و موقعیت مکانی یک خودرو و بسیاری چیزهای دیگر باشند. چنین شبکه های غیر متمرکزی از داده ها می توانند مجموعه ای از فراوری نمایندگان داده را در قالب اقتصاد داده گرد هم آورند.

هوش مصنوعی و الگوریتم های یادگیری ماشینی به مقدار ای قدرتمند شده اند که بتوانند پیش بینی ها و اعمال کاربردی و حتی گاهی نجات دهنده را در اختیار ما قرار دهند. هنگامی که هوش مصنوعی در کنار ساختارهای نو داده های غیر متمرکز قرار بگیرد، به داده های ارزشمندی دسترسی پیدا خواهد نمود که می تواند مایه نگرانی غول های امروز جهانی فناوری باشد. این اتفاق می تواند کاربردهای احتمالی داده ها را به فراتر از استفاده های تبلیغاتی شرکت هایی مانند گوگل و متا (فیس بوک سابق) توسعه دهد و از آن ها در حوزه هایی مانند دقت مواد، طراحی دارو و مدل سازی اقلیمی استفاده کند.

وب 3.0 آینده ای را رقم خواهد زد که در آن کاربران و ماشین ها می توانند با داده ، ارزش و سایر جنبه ها به وسیله لایه ای از شبکه های دو سویه و بدون احتیاج به شخص ثالث در تعامل باشند. در نتیجه این اتفاق، می توان نوعی پردازش انسان محور و حافظ حریم خصوصی را خلق کرد که نسل بعدی وب است.

تا اینجا به مقدار کافی از ماهیت وب 3.0 نوشتیم، اما این فناوری چه تغییراتی برای افراد و اجتماع به ارمغان می آورد و چطور می تواند از کاربردهای امروزی وب برای خانواده ها، کسب و کارها و دولت ها فراتر برود؟ بهتر است برای رسیدن به پاسخ این سؤال ها کمی به عقب برگردیم و 4 دوره عمده اجتماعی و فناورانه زندگی بشر را مرور کنیم.

• در روستاها، افراد می توانستند دانش و کارشان را با گروه کوچکی از شرکای خود که از قبل می شناختند (شرکایی که محدود به نزدیکی جغرافیایی و اعتماد متقابل بودند) مبادله نمایند. مقیاس کوچک روستا به این معنی بود که افراد معمولا باید در جامعه چند نقش را ایفا می کردند: کشاورز، کارگر، جنگجو و پدر. بعلاوه، تبادلات بر اقلام خوراکی، تأمین امنیت و آسایش متمرکز بود و همکاری های افراد جامعه کمی فراتر از نقش های خانوادگی بودند.
• در شهرهای متمدن، مجموعه هایی که افراد می توانستند دانش و کارشان را با آن ها تبادل نمایند به طرز چشمگیری افزایش یافت. در این مرحله، از لحاظ مالی به صرفه بود تا کسب و کارهای تخصصی پایه گذاری شوند، حساب و کتاب در سطح آن کسب وکارها انجام گردد و برای تامین کالا و خدمات لازم مردم شهر متکی بر دیگران باشند. در حالی که همچنان برخی از محدودیت های جغرافیایی باقی بودند، فضای بزرگتر و جمعیت بیشتر باعث شد همکاری میان مهارت های افراد بیشتر گردد.
• وب 1.0 و وب 2.0 به شیوه ای مؤثر و اساسی تأخیر و هزینه را کاهش دادند و افراد و کسب و کارها به لطف این فناوری ها پیروز شدند تا اطلاعات و کار خود را به وسیله واسطه های قابل اعتماد با شرکایی مبادله نمایند که از نظر جغرافیایی با آن ها فاصله داشتند و حتی همدیگر را نمی شناختد. تجارت جهانی واقعا از همین نقطه شکل گرفت، زیرا دسترسی به شرکای تجاری توسعه یافت.
• اینترنت امروزی در بطن خود امکان همکاری های جهانی با استفاده از واسطه ها را فراهم می نماید و افراد می توانند به واسطه فیس بوک، eBay یا AirBnB به سطحی از اعتماد اجتماعی-دیجیتالی برای تعامل با غریبه ها دست یابند. متأسفانه ما بیش از حد به این پلتفرم ها وابسته شد ه ایم و آن ها هم از جذابیتی که برای ما دارند استفاده می نمایند تا با دسترسی به داده های شخصی یا کاری ما به اهداف مدنظرشان برسند، یعنی یا هزینه خدمات ارائه شده را افزایش دهند، یا داده های جمع آوری را شده را در ازای پول در اختیار شرکت های تبلیغاتی بگذارند (مانند گوگل و متا). این پلتفرم ها با قدرتی که دارند می توانند کسب وکاری را که بر بستر خدمات آن ها راه اندازی نموده اید نابود نمایند. در حالی که امروزه ما بسیار راحت و با اطمینان در سطح جهانی در بستر اینترنت به تعامل با دیگران می پردازیم، در پس پرده در واقع کالایی هستیم برای سرپا نگه داشتن تجارت 200 میلیارد دلاری تبلیغات دیجیتال. اکنون به این باور رسیده ایم که این پلتفرم ها، رسانه های انحصاری را ایجاد نموده اند که اطلاعات فیلتر نشده و بعضا غلط در آن ها بازگو و حتی پشتیبانی می شوند که گاهی عواقبی هم در پی دارند.

با استفاده از وب 3.0، انسان و ماشین و کسب و کار، همگی می توانند اطلاعات و کار خود را بدون واسطه با شرکای جهانی خود تبادل نمایند؛ شرکایی که از نزدیک نمی شناسند یا حتی به آن ها اعتماد کامل ندارند. مهم ترین انقلابی که به وسیله وب 3.0 ایجاد می گردد این است که برای همکاری در مقیاس جهانی به حداقل اعتماد احتیاج است. در شرح بیشتر، این نسل از وب حرکتی نو را به سوی اعتماد غیرمستقیم به تمامی اجزای شبکه شروع نموده است و دیگر احتیاجی به اعتماد مستقیم به تک تک اعضای شبکه یا کسب اعتماد از سوی دیگران نیست.

وب 3.0 مقیاس و حوزه تعاملات انسان و ماشین را دچار تحول بنیادین خواهد نمود و مرزهای آن را به فراتر از آنچه امروز تصور می کنیم توسعه خواهد داد. از پرداخت های لحظه ای تا گردش اطلاعات غنی تر و انتقال مطمئن اطلاعات، انجام این تعاملات به صورت گسترده با طیف وسیعی از شرکای احتمالی ممکن خواهد شد. این نسل از وب می تواند تعامل با هر فرد یا ماشین را در جهان ممکن کند، بدون این که احتیاج به واسطه ای هزینه بر باشد. انتقال به این نسل موج نوی از کسب و کارها و مدل های تجاری را به ارمغان خواهد آورد که پیش از این قابل تصور نبودند، از جمله همکاری های جهانی با سازمان های ناشناس غیرمتمرکز و بازارهای خودگردان داده. اهمیت این موضوع به دلایل زیر است.

• جوامع می توانند با حذف واسطه از صنایع، کاهش هزینه به کار گیری شخص ثالث و بازگرداندن مستقیم ارزش به خود کاربران و تامین نمایندگان شبکه بهینه سازی شوند.
• سازمان ها می توانند به وسیله شبکه نو ارتباطات دو سویه سازگارتر و روابط بین شرکا، نسبت به تغییر انعطاف پذیرتر شوند.
• انسان، شرکت ها و ماشین ها می توانند داده های بیشتری را با اطمینان خاطر و حفظ بهتر حریم خصوصی با یکدیگر به اشتراک بگذارند.
• با از بین بردن ریسک وابستگی به پلتفرم ها که امروزه شاهدش هستیم، می توانیم آینده فعالیت های کارآفرینی و سرمایه گذاری را تضمین کنیم.
• با مالکیت و اداره مدرن و دوسویه این سیستم های غیرمتمرکز نو هوش مصنوعی و اقتصاد پویا و اختصاصی، اعضای شبکه می توانند در همکاری با هم مسائل سخت پیشین را حل نمایند.

قطعا از ارتباط وب 3.0 با رمز ارزها شنیده اید، اما موج پیش روی وب 3.0 فراتر از کاربردهای ابتدایی رمز ارزهاست. به وسیله تعاملات غنی که به لطف این نسل ممکن می شوند و بعلاوه حجم مشارکت موجود، وب 3.0 می تواند به صورت رمزنگاری شده داده ها را از اشخاص، شرکت ها و ماشین ها به الگوریتم های کارآمد یادگیری ماشینی متصل کند و بانی ظهور بازارها و مدل های تجاری نو گردد. نتیجه این اتفاق چیزی شبیه به بازگشت به دهکده جهانی است؛ یعنی همان جریان روزانه انسان محور و تعاملات بسیار شخصی سازی شده که از آن ها سود می بردیم، اکنون در سطح جهانی در بستر اینترنت میسر می گردد و به صورت مستمر از حرفه ای سازی مهارت های ماشین و انسان پشتیبانی و البته واسطه هایی مانند غول های فناوری یا نهادهای دولتی را حذف می نماید.

منبع: Medium