حمایت از طرح هایی مانند تابستانه کتاب یک مسئولیت اجتماعی همگانی است - وبلاگ وبکو

به گزارش وبلاگ وبکو، به گزارش خبرنگار خبرنگاران در گلستان، طرح تابستانه کتاب 99 در 13 کتاب فروشی استان گلستان از 18 تا 30 مردادماه در شهرهای گرگان، گنبدکاووس و کردکوی هم زمان با سراسر کشور با شعار کتاب بخوانیم، ایمن بمانیم در حالی برگزار گردید و به انتها رسید که طبق اعلام تارنمای موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران تا انتها ساعت 24 روز پنج شنبه 30 مردادماه (انتها طرح)، نزدیک به 7000 جلد کتاب در این استان در این بازه زمانی به فروش رسیده است.

به بهانه برپایی این رویداد فصلی در استان گلستان، در روز و ساعات سرانجامی طرح به سراغ برخی از دوستداران کتاب و مشتریان پر و پا قرص طرح های فصل کتاب رفتیم و با آن ها درباره کم و کیف اجرای طرح به گفت وگو نشستیم. عمده آن ها معتقد بودند علی رغم اینکه طرح های حمایتی از کتابفروشی ها چهارده دوره است که اجرا می گردد، اما بسیاری از مردم در زمان اجرای چنین طرح هایی از آن ها آگاه نمی شوند و به عبارت بهتر، هنوز تا رسیدن به اطلاع رسانی کامل، جامع و درنهایت مطلوب درباره این قبیل طرح ها، فاصله داریم. در ادامه نظرهای کتاب دوستان گرگانی را در این رابطه می شنویم.

اگر همین تخفیف ها هم نباشد، واقعاً امکان خرید کتاب وجود ندارد

زهرا عباسی از دوستداران پر و پا قرص ادبیات داستانی و از فعالان جلسات نقد و تحلیل کتاب و کتاب خوانی در شهرستان گرگان، گفت: در خصوص طرح های فصلی کتاب که به همت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران برپا می گردد، فقط می توانم بگویم از هیچ بهتر است؛ چون اگر همین تخفیف هم نباشد واقعاً امکان خرید کتاب وجود ندارد؛ کتابی که قبلاً نهایتاً 50 با 60 هزار تومان بود، الان بین 120 تا 180 هزار تومان است؛ خُب این واقعاً برای علاقه مندان کتاب قضیه را خیلی سخت نموده و دل خوشی آن ها این است که با این طرح ها یک مقدار از این فشار مالی سنگین را کم نمایند.

این فعال حوزه کتاب در استان گلستان که پای ثابت مشارکت در این طرح هاست، گفت: واقعیت این است که برای خرید کتاب در شرایطی که الان داریم، دو راه بیشتر وجود دارد؛ یا اینکه خیلی پولدار باشید یا خیلی عاشق کتاب؛ که معمولاً جماعت کتاب خوان جزو گزینه دوم هستند.

وی اضافه کرد: گذشته از فشاری که روی علاقه مندان کتاب است، کتاب فروش ها هم با این شرایط در فشار و مضیقه هستند و مجبورند حداقل در کنار فروش کتاب چیزهای دیگری مانند لوازم التحریر و وسایل تزئینی و دکوری و ... را بفروشند؛ وگرنه در غیر این صورت نابود می شوند. اگر بخواهم مثالی بیاورم همین کتاب فروشی خانه کتاب در گرگان که تا سال گذشته فقط کتاب عمومی عرضه می کرد و حتی کتاب یاری آموزشی هم نداشت، حالا برای جبران خیلی از این فشارها شاهدیم بخش کافه کتاب و لوازم تزیینی و ...هم به آن اضافه شده و چاره دیگری هم ندارند.

عباسی ادامه داد: درمجموع این طرح ها ممکن است به صورت موقتی تأثیری در فروش کتاب و رونق کتاب فروشی ها داشته باشد؛ اما کافی نیست. خیلی از سایت های فروش کتاب تخفیف 20 تا 30 درصدی دائمی برای فروش کتاب دارند که برای خود من این سؤال را ایجاد می نماید که چرا کتاب فروشی ها این شرایط را ندارند که خود این مسئله پای ناشران و پخشی ها را به وسط می آورد که خود بحث جداگانه و مفصلی را می طلبد.

وی گفت: ضروری است به مسئله دیگری هم اشاره کنم؛ برخی از کتاب هایی که در حوزه ادبیات کلاسیک هستند، آن قدر گران شده اند که خرید آن ها برای بخش عظیمی از علاقه مندان به کتاب شبیه رؤیا شده است؛ مثلاً آثاری چون شاهنامه، کلیات سعدی، منطق الطیر و تذکره اولیا و مثنوی معنوی و سمک عیار و ... را آنالیز کنید؛ ببینید اصلاً دیگر امیدی می گردد داشت که کسی سراغ این آثار ادبی گرانسنگ برود؟

عباسی اضافه کرد: کرونا هم باعث از بین رفتن کسب وکار خیلی ها شده است؛ خیلی ها هم به خاطر خطری که تهدیدشان می نماید، ترجیح می دهند به کتاب فروشی نفرایند و خیلی طبیعی است که فروش کتاب در کتاب فروشی ها کم باشد اما فکر می کنم خرید مجازی کتاب بیشتر شده باشد؛ در خصوص شهر خودمان می دانم که کتاب فروشی سرزمین کتاب در همان روزهای اول طرح سهمیه اش تمام شد و خود کتاب فروشی بعد از آن 20 درصد تخفیف می داد. کتاب فروشی جلالی هم معمولاً همین اتفاق برایش می افتد و این حداقل یک پیامی دارد؛ این که علاقه مندان واقعی کتاب در هر شرایطی کتاب را در سبد خرید خودشان قرار می دهند؛ ولو اینکه به قیمت تحمل محرومیت هایی مثل نرفتن به مسافرت و رستوران و خرید پوشاک و ... تمام بگردد.

وی گفت: بیشتر آن هایی که می شناسم و اهل کتاب خریدن هستند، از بسیاری از لذت های دیگر زندگی محروم اند؛ مثلاً یک شب شام بیرون نمی فرایند و یا هزینه لباس نمی نمایند مگر ضرورتی پیش بیاید که این مسئله احتیاجمند این است که مسئولان به این مشتری های دائمی طرح ها توجه نشان دهند؛ در خصوص خودم همواره این کنایه را می شنوم که اگر این قدر کتاب نمی خریدی یک ماشین زیر پایت بود هرچند به نظرم متأسفانه واقعیت هم دارد!

با این سرعت تورم، طرح های حمایتی تنها بخشی از مشکل گرانی کتاب را جبران می نمایند

سعید صدقی دانش آموخته روانشناسی و از فعالان عرصه ترویج فرهنگ مطالعه و کتاب خوانی در استان گلستان، نیز اظهار کرد: اگر قرار باشد صادقانه نظرم را بگویم، باید عرض کنم که با این سرعت تورم و گران شدن کتاب - که شاید ذره ای از آن هم تقصیر ناشران نباشد، چون خبر دارم فقط از سال 97 تا 98 قیمت کاغذ 8 برابر شده ولی کتاب ها فقط چنددرصدی گران تر شده اند - این قبیل طرح ها فقط قسمت خیلی کمی از مشکل عدم توان خرید کتاب توسط مردم را پوشش می دهد. از طرفی من فکر می کنم معضل مطالعه در بین عموم مردم فقط جنبه گرانی و مسائل مالی ندارد. به نظرم بحث انگیزه است؛ در همین شرایط گرانی و معیشت سخت همچنان بازار موبایل یا لوازم آرایشی و ... رونق دارد؛ پس مهم ترین بحث، عدم انگیزه و احساس احتیاج است. درمجموع طرح های فصلی صرفاً امدادی نسبی به حال کتاب خوان ها و خریداران کتاب حرفه ای و دائمی است. صرفاً مُسکنی موقتی؛ دوای درد نیست ولی بودنش بهتر از نبودنش است.

وی ادامه داد: حتماً باید به آمار رجوع کرد و دید که آیا این طرح تغییری در بازار کتاب ایجاد نموده است یا نه؛ ولی از نگاه منِ مبتلای کتاب، این طرح تنها می تواند به من این امکان را بدهد چند کتاب بیشتر از زمان های نبودن طرح، کتاب بخرم.

کتاب خوان واقعی منتظر طرح تخفیف نمی ماند

مونا محمدقاسمی خبرنگار فعال در حوزه فرهنگ و هنر در استان گلستان، گفت: من هرماه سعی می کنم دو تا سه عنوان کتاب و گاهتعدادی بیشتر خریداری کنم. خرید کتاب یکی از لذت بخش ترین کارهایی است که انجام می دهم، حتی برای هدیه دادن هم کتاب را انتخاب می کنم اما به نظر من اگر کسی کتاب خوان واقعی باشد، منتظر طرح تخفیف نمی ماند و برای حال خوب خودش حتماً کتاب را خریداری می نماید.

وی اضافه کرد: طرح های تخفیفی مثل تابستانه کتاب و امثال آن طرح های خوبی است؛ به شرطی که متناسب با تورم اجرا شوند. روزبه روز هزینه نشر در کشور بالا می رود و به تبع آن قیمت کتاب های چاپ جدید هم افزایش پیدا می نماید و رقم 150 هزار تومانی برای خرید کتاب و اعمال تخفیف 30 هزار تومانی برای این مقدار خرید، خیلی چشمگیر نیست که موجب تشویق اهالی کتاب خوان بگردد.

محمدقاسمی گفت: چیزی که من در جامعه می بینم، فرایند افزایش افراد کتاب خوان است اما متأسفانه با فرایند رو به افزایش تبدیل کتاب ها به پی دی اف ما نمی توانیم آمار دقیقی از افراد کتاب خوان جامعه داشته باشیم.

وی گفت: ضروری است به مسئله ای اشاره کنم که در این ایام طرح از دهان برخی کتاب دوستان و فعالان این حوزه شنیده ام؛ اینکه کرونا تأثیری منفی در خرید کتاب توسط افراد کتاب خوان داشته است. بنده این موضوع را قبول ندارم اما وجود مسائل مالی قطعاً کتاب فیزیکی را از سبد خانواده ها حذف و آن ها را به مطالعه کتاب های الکترونیکی و یا حتی به روش غیراخلاقی یعنی استفاده از پی دی اف هایی که بدون اجازه نویسنده و ناشر تولیدشده است، راهنمایی می نماید.

چرا مسئولان در این طرح ها ولو در حد تبلیغ مشارکت ندارند؟!

رضا شکوهی دانش آموخته ادبیات و علاقه مند به کتاب های علوم انسانی و رمان نیز گفت: لازم می دانم در ابتدا پیش از اظهارنظر درباره چندوچون طرح به چند پرسش مهم اشاره کنم. اینکه چرا طرح و تخفیف؟ چرا فصلی؟ چرا یارانه این قدر کم و محدود؟ چرا بعد از برپایی چهارده دوره که من خودم در بیش از نیمی آن مشارکت داشته ام، هنوز برای عموم مردم ناشناخته و تبلیغاتش کم است؟ و کلی سؤال دیگر که برای هر کدام باید ساعت ها حرف بزنیم.

وی اضافه کرد: بسیاری از این حرف ها و نقدها به نظرم تکراری شده است؛ مثلاً اعتبار تخفیفی کم و تبلیغ دیرهنگام یا کم طرح و ... از مواردی است می توان به آن اشاره نمود؛ اما چیزی که ضروری است به آن اشاره کنم، این است که چرا مسئولان و حتی بعضاً برخی افراد جامعه که خود را جزو قشر فرهیخته می دانند، در این طرح ها ولو در حد تبلیغ مشارکت ندارند؟!

شکوهی ادامه داد: در این چند وقت با دقت خاصی فضای مجازی را رصد کردم. بجز چند خبر از فرهنگ و ارشاد اسلامی استان و استوری در فضای مجازی توسط چند کتاب فروشی و نهایت چند کتاب دوست، متأسفانه هیچ تبلیغی از سوی هیچ یک از مسئولان استان و افراد به اصلاح فرهیخته و ... در رابطه با این طرح ندیدم. درنتیجه خودم می توانم به این نقدم این گونه پاسخ دهم وقتی دغدغه نباشد، نمی توان انتظار آگاهی عمومی از وجود چنین طرح هایی را ایجاد کرد.

وی توضیح داد: خطاب اصلی من به مسئولان است که قدرت اجرایی و تصمیم گیری دارند؛ آقا یا خانم مسئول! اگر به خاطر مسائل کاری و سیاسی و ...نمی خواهی یا نباید کار خوبی چون طرح تابستانه کتاب را که مسئولش ارشاد است، ببینی و توجه نشان دهی، لااقل به خاطر مسئولیت اجتماعی به این برنامه ها توجه نشان بده، زیرا آگاهی در جامعه باعث توانایی می گردد. مثلاً شهرداری چرا در حد یک استوری در اینستاگرام این طرح را برای شهفرایندان تبلیغ نمی نماید و یا مسئولان بسیاری که مدعی داشتن روحیه اجتماعی هستند؟!

شکوهی در سرانجام گفت: در مجموع کار خوب احتیاج به حمایت دارد؛ سیل و کرونا و زیرساخت ها و اشتغال و ...که از سوی خیلی ها به عنوان اولویت است، بهانه است، من هم معتقدم همه این ها مهم هستند اما هر چیزی به جا و اندازه خودش باید به آن توجه نشان داد؛ چه بسا کلید خیلی از این مسائل در افزایش آگاهی در جامعه باشد. خُب بیاییم دست به دست هم این طرح را با افزایش روحیه مسئولیت پذیری اجتماعی تبلیغ کنیم تا رشد کند و همگانی تر گردد و به مرور در دوره های بعد شاهد کاهش نواقصش باشیم و با این کار در کنار حمایت از صنعت نشر، بذر آگاهی را در جامعه به درختی تنومند تبدیل کنیم.