طرح اکوتوریسم شراره فریادی، به فینال مسابقه نوآوری بنیادین آمریکا رسید - وبلاگ وبکو

به گزارش وبلاگ وبکو، امسال در مسابقه نوآوری بنیادین آمریکا، حدود 50 نفر از بیش از 20 کشور دنیا شرکت کردند که طرح اکوتوریسم شراره فریادی برای بیابان های ایران، به فینال راه یافت.

در رقابت نوآوری بنیادین (Radical Innovation) امسال، طرح یک دانشجوی ایرانی به فینال راه یافت که راهکاری احتمالی برای حفاظت از بیابان های ایران و در عین حال ترویج اکوتوریسم (طبیعت گردی) در منطقه ارائه کرده بود. طرح شراره فریادی، سیستم حفاظتی نبکا (Nebka Protective System) نام دارد که می توان از آن برای اقامتگاه های مسکونی و جهانگردی در بیابان ها استفاده کرد.

رقابت نوآوری بنیادین، با ارائه ایده های تازه، متخصصان پیشرو در سراسر دنیا را ترغیب می کند تا صنعت را به جلو پیش ببرند. گروه داوران این رقابت، متخصصان طراحی و هتلداری هستند که طراحی، خلاقیت و پتانسیل تأثیرگذاری طرح ها بر صنعت را بررسی می کنند. حدود 50 نفر از بیش از 20 کشور دنیا در این رقابت شرکت کردند که سه نفر به فینال راه یافتند، یک نفر به عنوان برنده و دو نفر دیگر برای رده دوم انتخاب شدند. سیستم حفاظتی نبکا از شراره فریادی به فینال راه یافت و جایگاه دوم را از آن خود کرد.

بیابان های ایران با مشکلاتی نظیر آلودگی هوا، عدم دسترسی و حجم زیاد شن، دست وپنجه نرم می کنند؛ هرچند این مکان های فوق العاده زیبا، موردتوجه پژوهشگران هستند و پتاسیل افزایش اکوتوریسم را دارند. تقریباً یک چهارم سرزمین ایران از بیابان تشکیل شده است. دشت لوت، معروف ترین بیابان ایران است که به عنوان پدیده طبیعی در یونسکو به ثبت رسیده است. با وجودِ حرکت شن ها که منظره ای جادویی به وجود می آورد، حیات وحش بیابان از قدری پایداری و ثبات نیز بهره می برد و همین جا است که سیستم نبکا وارد عمل می شود.

نبکا یا تله گیاهی، انباشت مختصر شن هایی است که با باد جابه جا شده و از طریق یک بوته یا درخت مهار می شوند. به این ترتیب، در پای گیاه جمع می شوند و به مرورِزمان تله ای از شن با تاجی از پوشش گیاه به وجود می آید. نبکا به بقای حیوانات بیابان کمک کرده و تبخیر رطوبت و جابه جایی رسوب شن را کنترل می کند. وجود نبکاهای بیشتر در بیاباهای مجاور منطقه ها پیشرفته می تواند از شهرها در برابر جابه جایی شن ها محافظت کند.

سیستم حافظتی نبکا اثر شراره فریادی، روشی پیچیده و درعین ِ حال مجذوب کننده برای افزایش تعداد نبکاها در یک دوره 12ساله است. طبق طرح فریادی، منطقه ای مدور در بیابان در نظر گرفته شده که فاقد هرگونه نبکا است، یک ساختمان نظارتی مدور در مرکز این دایره واقع شده است و هتلی طولانی به شکل عقربه ساعت از مرکز دایره بیرون آمده است. این دایره به 12 بخش تقسیم شده است. در سال اول، دیوارهای بلند هتل مثل سدی در برابر ماسه ها عمل می کنند. هر جهانگرد و پژوهشگری که در این هتل اقامت می کند، یک دانه می کارد که برخی از آن ها جوانه می زنند و نبکاهایی به وجود می آورند که باعث پایداری شن ها می شوند. پس از یک سال، کل هتل به بخش دوم منتقل می شود و فرایند توسعه نبکاها به همین منوال ادامه می یابد. 12 سال بعد، این هتل یک دور کامل دور دایره چرخیده و بیابان فاقد پوشش گیاهی به جنگلی از نبکاهای جوان تبدیل شده است. در منطقه مدور مرکز دایره، آسانسوری شیشه ای برای تماشای کویر واقع شده است و مردم می توانند برای منظرهی 360 درجه، دور آن قدم بزنند.

شراره فریادی در طرح خود، فضاهای عمومی، رستوران ها و کافه های متعدد، یک موزه و مؤسسه پژوهش بیابان و محوطه هایی برای ماسه درمانی (به منظور کاهش درد مفاصل و عضلات) طراحی کرده است. در این طراحی، معماری سنتی ایران نیز به چشم می خورد، نظیر فضاهای باز بزرگی که نقش حیاط مرکزی را در سوئیت های خانوادگی ایفا می کنند. انرژی خورشیدی و باد، علاوه بر تأمین برق این مجموعه، برای جابه جایی سالانه آن نیز به کار می فرایند.